Cảng Campuchia: Nên chọn PAS hay PPAP? Phân tích chi tiết!

Hệ thống cảng Campuchia đang khẳng định vị trí địa lý chiến lược mới trong chuỗi cung ứng khu vực GMS. Sự phát triển này đặt ra câu hỏi: Doanh nghiệp nên chọn Cảng Sihanoukville (PAS) làm cảng nước sâu chính, hay tối ưu chi phí qua cảng sông Phnom Penh (PPAP)? Bài viết này phân tích sâu về hạ tầng và các thách thức logistics thực tế. PTN Logistics sẽ đồng hành cùng bạn làm rõ vấn đề này.

Vị thế mới của Campuchia trên bản đồ hàng hải khu vực

Campuchia đang nổi lên như một mắt xích quan trọng, từng bước tái định hình bản đồ logistics và hàng hải của toàn khu vực Đông Nam Á

Động lực từ tăng trưởng kinh thế và thu hút đầu tư (FDI)

Động lực chính thúc đẩy sự chuyển mình này đến từ tốc độ tăng trưởng kinh tế Campuchia duy trì ở mức ấn tượng trong suốt thập kỷ qua. Song song đó, chính sách cởi mở đã giúp thu hút đầu tư FDI mạnh mẽ, đặc biệt vào các ngành dệt may, sản xuất linh kiện điện tử và chế biến nông sản.

Sự bùng nổ của các Khu kinh tế đặc biệt (SEZ) xung quanh các trục giao thông chính đã kéo theo nhu cầu khổng lồ về nhập khẩu nguyên vật liệu và xuất khẩu thành phẩm. Điều này tạo ra áp lực trực tiếp, đồng thời là cơ hội phát triển, đòi hỏi toàn bộ hệ thống cảng Campuchia phải nâng cấp không ngừng để đáp ứng công suất, trở thành một mắt xích hiệu quả trong chuỗi cung ứng khu vực.

Vị trí địa lý – Trung tâm của tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS)

Campuchia sở hữu vị trí địa lý chiến lược ngay tại trung tâm của Tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS). Quốc gia này nằm trên các tuyến Hành lang kinh tế Đông – Tây (EWEC) và Hành lang kinh tế phía Nam (SEC), tạo thành cầu nối trực tiếp giữa Việt Nam, Thái Lan, Lào và Myanmar. Vị trí này biến Campuchia thành một ngã tư quan trọng cho giao thương quốc tế và vận tải đa phương thức.

Thay vì chỉ là một thị trường nội địa, Campuchia đang trở thành một trung tâm trung chuyển (transit hub) tiềm năng. Việc đầu tư vào hạ tầng kết nối các cảng Campuchia với các hành lang đường bộ này là yếu hố then chốt để khai thác tối đa lợi thế địa lý, mở ra cửa ngõ ra biển cho các khu vực nội địa của GMS.

Sihanoukville (PAS) – Cảng nước sâu quốc tế lớn nhất Campuchia

Khi phân tích hoạt động XNK quốc tế của cảng Campuchia, Cảng tự trị Sihanoukville (PAS) luôn là tâm điểm, đóng vai trò là cửa ngõ hàng hải không thể thay thế của quốc gia này.

Lịch sử hình thành và vị trí địa lý chiến lược

Tọa lạc chiến lược tại Vịnh Thái Lan, PAS là cửa ngõ hàng hải quốc tế thiết yếu, nắm giữ vai trò là cảng Campuchia quan trọng nhất. Đây là trung tâm xử lý phần lớn thị phần hàng hóa XNK, bao gồm cả Cảng container (container terminal) chuyên dụng và khu vực dành cho Hàng tổng hợp / Hàng rời (general cargo / bulk cargo).

Lịch sử của cảng gắn liền với sự phát triển kinh tế của Campuchia và vị trí độc tôn này biến PAS thành động mạch chủ cho mọi hoạt động giao thương đường biển, là điểm kết nối đầu tiên và cuối cùng trong chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp.

Cơ sở hạ tầng và năng lực xếp dỡ

Cảng tự trị Sihanoukville (PAS) đã liên tục được đầu tư để trở thành một cảng nước sâu đúng nghĩa.

• Hạ tầng cảng bao gồm nhiều bến chuyên dụng, được trang bị hệ thống cẩu bờ (STS) và cẩu bãi (RTG) hiện đại.
• Năng lực xếp dỡ (handling capacity) của PAS đã vượt mốc 700.000 TEUs (đơn vị đo lường container)/năm và dự kiến còn tăng.
• Yếu tố then chốt là khả năng tiếp nhận tàu: Mớn nước (vessel draft) hiện tại cho phép các tàu mẹ (Mother Vessel) cỡ trung cập cảng, điều mà các cảng Campuchia khác không thể làm được.

Các dự án nâng cấp và mở rộng (Quan trọng cho logistics)

Để đáp ứng tốc độ tăng trưởng, hàng loạt Dự án nâng cấp cảng đang được triển khai, đáng chú ý là các gói hỗ trợ ODA từ Nhật Bản (JICA) và đầu tư từ Trung Quốc. Các dự án này tập trung vào việc nạo vét luồng lạch, mở rộng bãi container và xây dựng thêm bến nước sâu mới, hướng tới mục tiêu biến PAS thành một cảng Campuchia trung chuyển cấp khu vực.

Song song đó, sự phát triển bùng nổ của Khu kinh tế đặc biệt (SEZ) Sihanoukville, nằm ngay sát cảng, tạo ra một hệ sinh thái logistics hoàn chỉnh. Các nhà đầu tư tại SEZ được hưởng lợi trực tiếp từ việc thông quan nhanh và chi phí vận tải nội địa giảm mạnh, biến đây thành cảng Campuchia hấp dẫn nhất cho các nhà máy sản xuất.

Các tuyến vận tải chính (Major shipping lines) đang hoạt động tại PAS

Vị thế của PAS được khẳng định khi Các hãng tàu lớn (major shipping lines) như Maersk, MSC, ONE, CMA CGM… đều đã mở tuyến dịch vụ tại đây. Hiện tại, PAS có các tuyến kết nối feeder (tàu trung chuyển) mạnh mẽ đến các hub trung chuyển lớn trong khu vực như Singapore, Laem Chabang (Thái Lan) và Trung Quốc.

Đặc biệt, tuyến kết nối với cụm cảng Cái Mép (Việt Nam) đang ngày càng quan trọng, mở ra lựa chọn cho hàng hóa đi các tuyến xa (Mỹ, Châu Âu). Sự hiện diện của các hãng tàu này đảm bảo tần suất vận chuyển ổn định, biến PAS thành cảng Campuchia quốc tế thực thụ, là lựa chọn hàng đầu cho các chủ hàng khi so sánh với các cảng Campuchia nội địa.

>>Khám phá ngay: PTN Logistics – Đối tác gửi hàng đi Campuchia đáng tin cậy

Phnom Penh (PPAP) – Cảng sông quan trọng trên tuyến Mekong

Nếu PAS là cửa ngõ hàng hải quốc tế, thì Cảng tự trị Phnom Penh (PPAP) lại là trung tâm logistics nội địa và là điểm kết nối đường thủy huyết mạch của cảng Campuchia này với Việt Nam.

Vị trí và vai trò là cảng “nội địa” quốc tế

PPAP là một Cảng sông (river port) độc đáo, nằm sâu trong nội địa nhưng giữ vai trò quốc tế. Vị trí chiến lược của cảng trên trục Sông Mekong (Mekong River) tạo lợi thế kết nối thẳng với biên giới Việt Nam qua cặp cửa khẩu Tân Châu / Vĩnh Xương.

Vai trò của nó là cửa ngõ XNK qua đường thủy, và là trung tâm phân phối nội địa cốt lõi. Đối với doanh nghiệp Việt Nam, đây là cảng Campuchia quan trọng để vận chuyển hàng hóa hai chiều. Mô hình cảng “nội địa” quốc tế này giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, biến PPAP thành một cảng Campuchia vệ tinh không thể thiếu.

Cơ sở hạ tầng và loại hàng hóa chính

Năng lực của Cảng tự trị Phnom Penh (PPAP) được thể hiện rõ qua các khía cạnh sau:

• Về cơ sở hạ tầng: Cảng Campuchia này (PPAP) bao gồm nhiều bến cảng, nổi bật là bến LM17 (cảng container mới) và TS3. Hạ tầng được thiết kế chuyên biệt để tối ưu cho Vận tải đường thủy nội địa.
• Về năng lực xử lý: Năng lực thông quan (TEUs) có mức tăng trưởng ổn định. Có khả năng xử lý linh hoạt cả hàng rời và hàng container.
• Về loại hàng hóa chính: Container (chủ yếu phục vụ các nhà máy dệt may), vật liệu xây dựng, hàng nông sản xuất khẩu (như gạo, sắn lát).
• Về vai trò: Giữ vai trò là trung tâm phân phối hàng hóa cốt lõi của cả nước.

Lợi thế cạnh tranh của vận tải thủy Phnom Penh – Cái Mép

Lợi thế cạnh tranh cốt lõi của cảng Campuchia này là tuyến Vận chuyển bằng sà lan (barge transport) kết nối thẳng đến Việt Nam. Thay vì trucking hàng qua cửa khẩu (chịu áp lực chi phí, tắc nghẽn), hàng container từ PPAP được đưa thẳng về Cụm cảng Cái Mép – Thị Vải (CMTV) để xếp lên tàu mẹ (Mother Vessel) đi các tuyến liên lục địa.

Giải pháp thủy-thủy này giúp tiết kiệm đáng kể chi phí logistics (Inland Haulage) và thời gian, đồng thời giảm tải áp lực cho hạ tầng đường bộ. Đây là lựa chọn chiến lược mà các chủ hàng phải cân nhắc khi so sánh PAS và PPAP, biến PPAP thành một cảng Campuchia vệ tinh hiệu quả.

>>Tìm hiểu thêm: Dịch vụ Chuyển phát nhanh quốc tế tại PTN – Giá tốt, dịch vụ tận tâm

Phân tích dưới góc độ logistics: Thủ tục và kết nối hạ tầng cảng Campuchia

Việc lựa chọn giữa PAS hay PPAP không chỉ dừng ở chi phí vận tải biển. Các yếu tố “trên bờ” (on-shore) như thủ tục và hạ tầng kết nối nội địa mới là yếu tố quyết định tổng chi phí logistics (total landed cost) của doanh nghiệp.

Hệ thống hải quan tại cảng Campuchia (ASYCUDA)

Campuchia hiện đang vận hành Hệ thống ASYCUDA (Automated System for Customs Data) do UNCTAD phát triển. Đây là hệ thống khai báo điện tử cốt lõi, giúp chuẩn hóa và tăng tốc thủ tục hải quan tại các cửa khẩu và cảng biển.

Về cơ bản, quy trình thông quan hàng hóa tại cảng Campuchia yêu cầu nhà nhập khẩu/forwarder phải đăng ký tờ khai (Single Administrative Document – SAD) qua hệ thống, nộp thuế/phí trực tuyến, và chờ phân luồng (Xanh, Vàng, Đỏ).

Mặc dù hệ thống đã tự động hóa nhiều bước, nhưng kinh nghiệm xử lý chứng từ và mối quan hệ với các cơ quan tại cảng Campuchia vẫn rất quan trọng để tránh phát sinh chậm trễ, đặc biệt với các lô hàng phức tạp.

Hạ tầng kết nối đường bộ và đường sắt

Hạ tầng kết nối nội địa là yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến lead time. Tuyến huyết mạch kết nối cảng Campuchia (PAS) với thủ đô là tuyến Cao tốc Phnom Penh-Sihanoukville, đã rút ngắn thời gian vận tải container từ 5-6 giờ xuống chỉ còn khoảng 2-3 giờ, một cuộc cách mạng thực sự.

Song song đó, tuyến vận tải đường sắt cũng đang được khai thác trở lại, cung cấp lựa chọn chi phí rẻ hơn cho hàng rời/hàng nặng. Ở hướng ngược lại, kết nối từ Phnom Penh về Việt Nam chủ yếu qua cụm Cửa khẩu Bavet – Mộc Bài. Mặc dù đường bộ thuận tiện, nhưng đây cũng là điểm nghẽn lớn, đặc biệt khi so sánh với tuyến sà lan từ PPAP về Cái Mép.

Những thách thức logistics thường gặp của cảng Campuchia

Dù đã cải thiện, các doanh nghiệp XNK vẫn đối mặt hai thách thức lớn.

• Thứ nhất là tình trạng tắc nghẽn cảng (port congestion), đặc biệt tại PAS vào mùa cao điểm (thường là quý 4), gây chậm trễ lịch tàu và phát sinh phí lưu container (DEM/DET).
• Thứ hai, chi phí logistics nội địa (inland logistics cost) vẫn còn ở mức cao. Cụ thể, các loại phí local charges (phí địa phương) tại cảng Campuchia (như THC, phí chứng từ, phí handling) thường thiếu minh bạch và cao hơn so với các cảng trong khu vực.

Việc không kiểm soát tốt các chi phí ẩn này có thể khiến tổng chi phí vận tải bị đội lên đáng kể so với dự toán ban đầu.

>>Xem thêm: Cửa khẩu Xa Mát – Thông tin về hạ tầng và thủ tục hải quan!

PTN Logistics: Giải pháp vận tải và thủ tục hàng hóa tuyến Campuchia tối ưu

Để giải quyết triệt để các thách thức về thủ tục, chi phí ẩn và tắc nghẽn, doanh nghiệp cần một đối tác chuyên gia am hiểu sâu sắc thị trường. PTN Logistics cung cấp giải pháp toàn diện, được thiết kế riêng để tối ưu hóa dịch vụ logistics tuyến Campuchia.

Năng lực khai báo hải quan chuyên sâu

Thủ tục hải quan tại cảng Campuchia (cả PAS và PPAP) luôn là rào cản lớn nhất. PTN Logistics tự hào cung cấp dịch vụ Khai báo hải quan trọn gói, dựa trên đội ngũ chuyên viên am hiểu sâu sắc hệ thống ASYCUDA và các quy định địa phương.

Chúng tôi không chỉ xử lý tờ khai nhanh chóng, mà còn tư vấn C/O (Mẫu D) để tối ưu thuế quan và xử lý các giấy phép chuyên ngành phức tạp. Năng lực này đảm bảo hàng hóa được thông quan suôn sẻ, tránh mọi phát sinh và chậm trễ, giúp doanh nghiệp chủ động hoàn toàn trong kế hoạch giao hàng và giảm thiểu rủi ro pháp lý.

Vận tải đa phương thức linh hoạt

PTN Logistics cung cấp giải pháp Vận tải đa phương thức linh hoạt, kết nối liền mạch từ kho của bạn đến các cảng Campuchia. Chúng tôi kết hợp tối ưu giữa đường biển (Ocean Freight) đi PAS , vận tải sà lan (Barge transport) đi PPAP , và đường bộ (Cross-border trucking) qua cửa khẩu Mộc Bài/Bavet.

Dựa trên đặc thù hàng hóa (container, hàng rời, hàng lạnh ) và yêu cầu về thời gian, chúng tôi sẽ thiết kế phương án tối ưu nhất. Sự linh hoạt này giúp doanh nghiệp tránh phụ thuộc vào một tuyến duy nhất, đặc biệt khi xảy ra tắc nghẽn cục bộ.

Tối ưu chi phí và kiểm soát phụ phí

Thách thức lớn nhất khi làm hàng tại cảng Campuchia chính là các loại phụ phí (local charges) thiếu minh bạch. Với kinh nghiệm là “Chuyên gia tuyến Campuchia” , PTN Logistics cam kết Tối ưu chi phí vận tải thông qua việc báo giá trọn gói, rõ ràng, không phí ẩn. Chúng tôi kiểm soát chặt chẽ các chi phí tại cảng Campuchia (như THC, handling), chi phí vận tải nội địa và phí DEM/DET. Bằng cách lựa chọn tuyến đường (PAS hay PPAP) và phương thức vận tải thông minh, chúng tôi giúp khách hàng tiết kiệm chi phí đáng kể, đảm bảo ngân sách logistics không bị vượt dự toán.

Hãy để PTN Logistics đồng hành cùng bạn! Liên hệ với PTN để được tư vấn miễn phí giải pháp vận tải hàng Campuchia.

Như vậy, mỗi cảng Campuchia (PAS và PPAP) đều có lợi thế riêng. Tuy nhiên, việc xử lý thủ tục và kiểm soát phụ phí mới là then chốt. Thay vì tự xử lý các quy trình phức tạp, hãy chọn dịch vụ door-to-door trọn gói của PTN Logistics. Chúng tôi đảm bảo thông quan nhanh chóng và tối ưu chi phí vận tải cho bạn. Yêu cầu báo giá ngay hôm nay!

Thông tin liên hệ

• Hotline: 1900 2197 – 0935 333 999
• Email: nam.nguyen@ptnlogistics.com

Các câu hỏi thường gặp về cảng Campuchia