Chính ngạch là gì? Con đường xuất nhập khẩu bền vững cho DN

Tìm hiểu chính ngạch là gì là bước đầu tiên để mọi doanh nghiệp XNK tham gia vào thương mại quốc tế một cách bài bản. Bài viết này sẽ phân biệt rạch ròi giữa con đường chính ngạch và tiểu ngạch, đồng thời hướng dẫn chi tiết quy trình và phân tích lợi ích giúp kinh doanh bền vững. Cùng PTN Logistics khám phá tất cả những thông tin quan trọng!

Chính ngạch là gì? Tất cả những gì doanh nghiệp cần biết về xuất nhập khẩu chính ngạch

Để kinh doanh bền vững trên thị trường quốc tế, hiểu rõ bản chất của chính ngạch là bước đầu tiên và quan trọng nhất.

Định nghĩa chính xác và đầy đủ về “chính ngạch là gì”

Vậy chính ngạch là gì? Đây là hình thức giao thương quốc tế chính thống, hoàn toàn hợp pháp, được tiến hành dựa trên các quy định chặt chẽ của pháp luật. Mọi giao dịch đều phải có Hợp đồng ngoại thương ràng buộc, tuân thủ tuyệt đối luật pháp của hai nước và diễn ra tại các cửa khẩu quốc tế.

Mỗi doanh nghiệp XNK khi tham gia vào hoạt động này đều phải hoàn tất đầy đủ thủ tục hải quan. Hiểu đúng chính ngạch là gì sẽ giúp doanh nghiệp vận hành trơn tru. Do đó, việc nắm vững chính ngạch là gì là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho lô hàng.

Chính ngạch là hình thức giao thương quốc tế chính thống

Nguồn gốc và vai trò của hình thức chính ngạch trong thương mại toàn cầu

Để hiểu rõ chính ngạch là gì, cần biết rằng hình thức này đóng vai trò cốt lõi trong việc điều tiết và phát triển thương mại. Cụ thể, các vai trò chính bao gồm:

Tạo khuôn khổ pháp lý: Thiết lập một hành lang pháp lý rõ ràng và chính thống cho hoạt động thương mại quốc tế.
Đảm bảo an ninh kinh tế: Góp phần giữ vững an ninh kinh tế cho quốc gia.
Tạo nguồn thu cho ngân sách: Là nguồn thu thuế xuất nhập khẩu ổn định và quan trọng.
Bảo vệ các bên liên quan: Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Điều tiết thị trường: Giúp nhà nước điều tiết thị trường một cách hiệu quả thông qua các chính sách và hàng rào thuế quan.
Xác định nguồn gốc: Hỗ trợ xác định nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa thông qua các chứng từ quan trọng như Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O).

Phân biệt chính ngạch và tiểu ngạch – “Hai con đường” vận chuyển hàng hóa

Sau khi đã hiểu định nghĩa chính ngạch là gì, hãy cùng làm rõ sự khác biệt giữa hình thức này và tiểu ngạch. việc lựa chọn đúng con đường quyết định tương lai của cả doanh nghiệp.

Tiểu ngạch là gì? Hiểu đúng bản chất

Tiểu ngạch, về bản chất, là hình thức thương mại biên giới dành cho cư dân hai bên, với quy mô nhỏ lẻ để trao đổi hàng hóa sinh hoạt. Tuy nhiên, thực tế nó đã bị biến tướng thành kênh vận chuyển hàng kinh doanh lớn nhằm né thuế, tạo ra lượng hàng hóa không rõ nguồn gốc khó kiểm soát.

Khác với những gì chính ngạch là gì yêu cầu, hàng tiểu ngạch thường đi qua các đường mòn lối mở. Sự thiếu minh bạch này tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý, hoàn toàn trái ngược với bản chất mà chính ngạch là gì mang lại cho doanh nghiệp.

Bảng so sánh chi tiết 8 điểm khác biệt cốt lõi giữa hàng chính ngạch và tiểu ngạch

Để có cái nhìn toàn diện, bảng so sánh sau sẽ làm rõ các điểm khác biệt cốt lõi giữa vận chuyển hàng hóa theo đường chính ngạch và tiểu ngạch, giúp doanh nghiệp đưa ra lựa chọn đúng đắn.

Bảng so sánh hàng chính ngạch và hàng tiểu ngạch

Tiêu chí	Hàng chính ngạch	Hàng tiểu ngạch
Tính pháp lý	Dựa trên hợp đồng thương mại rõ ràng, có giá trị pháp lý cao.	Dựa trên thỏa thuận miệng, giá trị pháp lý thấp hoặc không có.
Chứng từ và hóa đơn	Đầy đủ bộ chứng từ xuất nhập khẩu, hóa đơn GTGT hợp lệ.	Thường không có hoặc chứng từ, hóa đơn không hợp lệ.
Thuế và phí	Đóng đủ thuế nhập khẩu, GTGT và các loại phí theo quy định của nhà nước	Thường là hình thức né/trốn thuế, chi phí không chính thức và khó kiểm soát.
Quy mô và tần suất	Không giới hạn về số lượng, giá trị lô hàng và tần suất vận chuyển.	Bị hạn chế về giá trị kim ngạch và số lượng hàng hóa quy định.
Cửa khẩu	Bắt buộc đi qua các cửa khẩu quốc tế	Thường đi qua cửa khẩu phụ, đường mòn, lối mở ở biên giới
Phương thức vận chuyển	Đa dạng: đường biển, hàng không, đường bộ, đường sắt	Chủ yếu là đường bộ qua biên giới.
Mặt hàng	Vận chuyển được hầu hết các loại hàng, kể cả hàng giá trị cao, hàng cần giấy phép	Bị hạn chế, chủ yếu là hàng tiêu dùng, nông sản giá trị thấp.
Tính ổn định	Cao và ít rủi ro, không bị ảnh hưởng bởi chính sách biên mậu đột xuất	Bất ổn và rủi ro cao, phụ thuộc lớn vào tình hình biên giới

>>Xem thêm: Kho CFS là gì? Các vai trò của kho CFS trong xuất nhập khẩu

Quy trình nhập khẩu chính ngạch A-Z cho người mới bắt đầu

Quy trình nhập khẩu chính ngạch tuy chặt chẽ nhưng hoàn toàn không phức tạp nếu bạn đã hiểu chính ngạch là gì và nắm vững 5 bước cốt lõi sau đây.

Bước 1: Đàm phán và ký kết Hợp đồng ngoại thương (Sales Contract)

Đây là bước khởi đầu và là nền tảng pháp lý quan trọng nhất, khẳng định chính ngạch là gì. Doanh nghiệp cần đàm phán rõ ràng các điều khoản về giá cả, chất lượng, phương thức thanh toán, và đặc biệt là điều kiện giao hàng (Incoterms) với nhà cung cấp.

Hợp đồng ngoại thương phải được soạn thảo chi tiết, chặt chẽ để bảo vệ quyền lợi của cả hai bên. Việc hiểu rõ các yêu cầu pháp lý ngay từ bước này sẽ giúp bạn trả lời được câu hỏi cốt lõi chính ngạch là gì và tránh các tranh chấp về sau, đảm bảo quá trình nhập khẩu diễn ra thuận lợi.

Bước 2: Chuẩn bị bộ chứng từ hàng hóa (Invoice, Packing List, C/O…)

Sau khi có hợp đồng, nhà xuất khẩu sẽ chuẩn bị Bộ chứng từ xuất nhập khẩu theo thỏa thuận. Các giấy tờ cơ bản bao gồm:

Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice)
Phiếu đóng gói ( Packing list)
Vận đơn (Bill of Lading/AWB).

Tùy thuộc vào mặt hàng và chính sách quản lý, một số lô hàng sẽ cần thêm Giấy phép nhập khẩu hoặc các chứng nhận khác. Sự chính xác và đồng bộ của bộ chứng từ là yếu tố tiên quyết để quy trình nhập khẩu theo hình thức chính ngạch là gì được diễn ra suôn sẻ, tránh bị trì hoãn hay phạt không đáng có.

Bước 3: Vận chuyển quốc tế và khai báo Hải quan điện tử (VNACCS/VCIS)

Khi hàng đã sẵn sàng, doanh nghiệp sẽ tiến hành thuê đơn vị vận chuyển quốc tế. Song song đó, việc quan trọng nhất là thực hiện Khai báo hải quan điện tử. Dựa vào bộ chứng từ, bạn cần xác định đúng Mã HS (HS code) của hàng hóa để điền vào tờ khai trên Hệ thống VNACCS/VCIS.

Bước này đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối, vì nó là cơ sở để cơ quan hải quan tính thuế và quản lý hàng hóa, thể hiện rõ bản chất của chính ngạch là gì. Việc khai báo sai có thể dẫn đến nhiều hệ lụy phức tạp, đó là lý do vì sao chính ngạch là gì luôn yêu cầu sự minh bạch.

Bước 4: Thông quan và hoàn tất nghĩa vụ thuế

Sau khi truyền tờ khai, hệ thống sẽ phân luồng (xanh, vàng, đỏ). Doanh nghiệp cần nộp đầy đủ các loại thuế (nhập khẩu, GTGT…) theo thông báo của cơ quan hải quan. Khi đã hoàn tất nghĩa vụ thuế và hồ sơ được duyệt (hoặc sau khi kiểm tra thực tế hàng hóa đối với luồng đỏ), lô hàng sẽ được chấp thuận Thông quan hàng hóa.

Đây là bước quyết định để hàng hóa được lưu hành hợp pháp tại thị trường Việt Nam. Hoàn thành bước này tức là bạn đã thực hiện đúng các yêu cầu cơ bản nhất của chính ngạch là gì.

Bước 5: Vận chuyển hàng về kho và phân phối

Đây là bước cuối cùng trong quy trình. Sau khi hàng được thông quan và lấy ra khỏi cảng/sân bay, doanh nghiệp sẽ sắp xếp phương tiện vận tải nội địa để đưa hàng về kho của mình. Từ đây, bạn có thể bắt đầu quá trình lưu kho, quản lý và phân phối sản phẩm ra thị trường.

Hoàn tất bước này đồng nghĩa với việc bạn đã kết thúc một quy trình nhập khẩu hàng hóa đúng theo tiêu chuẩn mà chính ngạch là gì đã đặt ra, đảm bảo nguồn gốc và chất lượng sản phẩm cho người tiêu dùng cuối cùng.

>>Xem thêm: Dịch vụ hải quan PTN – Giải pháp xuất nhập khẩu 2025

Lợi ích và thách thức khi lựa chọn xuất nhập khẩu chính ngạch

Lựa chọn con đường chính ngạch đồng nghĩa với việc chấp nhận một cuộc chơi lớn hơn, với cả lợi ích dài hạn và những thách thức ban đầu

Lợi ích không thể phủ nhận: Bền vững, an toàn và chuyên nghiệp

Lựa chọn hình thức xuất nhập khẩu chính ngạch mang lại nhiều lợi ích không thể phủ nhận, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững và chuyên nghiệp:

Xây dựng chuỗi cung ứng bền vững: Đảm bảo nguồn hàng ổn định, không bị gián đoạn hay lo tắc biên.
Nâng cao uy tín thương hiệu: Hoạt động minh bạch và hợp pháp giúp xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp và đáng tin cậy trên thị trường.
Minh bạch tài chính: Tạo điều kiện thuận lợi để tiếp cận các nguồn vốn vay từ ngân hàng và các tổ chức tín dụng.
Đủ điều kiện Hoàn thuế GTGT: Doanh nghiệp có thể được hoàn lại tiền thuế giá trị gia tăng theo quy định của pháp luật.
Tận dụng ưu đãi từ FTA: Hưởng các ưu đãi về thuế quan khi xuất nhập khẩu hàng hóa với các nước thành viên của Hiệp định thương mại tự do (FTA).
Được pháp luật bảo hộ: Mọi quyền lợi của doanh nghiệp đều được nhà nước và pháp luật bảo vệ khi có tranh chấp xảy ra.

Đây là những giá trị mà chính ngạch là gì mang lại, giúp doanh nghiệp phát triển chuyên nghiệp và được nhà nước bảo hộ quyền lợi.

Một số thách thức cần lường trước

Lựa chọn con đường chính ngạch cũng đi kèm với một số thách thức ban đầu mà doanh nghiệp cần chuẩn bị:

Thủ tục ban đầu phức tạp hơn : Doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định chặt chẽ và vượt qua các hàng rào pháp lý, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt giấy tờ và quy trình.
Chi phí ban đầu có vẻ cao hơn: Nhiều doanh nghiệp thắc mắc kim ngạch là gì và tại sao nó ảnh hưởng đến chi phí, bởi tổng chi phí logistics và các khoản thuế, phí phải đóng đầy đủ theo quy định của nhà nước có thể làm tăng chi phí ban đầu so với các hình thức khác.

Tối ưu chi phí và đơn giản hóa thủ tục XNK chính ngạch. Liên hệ PTN Logistics để được tư vấn 1-1

Tóm lại, con đường chính ngạch không chỉ đảm bảo tính pháp lý mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững. Hành trình này sẽ dễ dàng hơn rất nhiều khi có một người đồng hành giàu kinh nghiệm. Hãy để PTN Logistics trở thành đối tác chiến lược, giúp bạn giải đáp từ những câu hỏi cơ bản như kim ngạch là gì đến việc vượt qua mọi thách thức và tối ưu chi phí. Kết nối với chúng tôi để cùng xây dựng chuỗi cung ứng vững mạnh ngay hôm nay!

Thông tin liên hệ

Hotline: 1900 2197 – 0935 333 999
Email: nam.nguyen@ptnlogistics.com

Các câu hỏi thường gặp về chính ngạch là gì?

Tổng chi phí để nhập khẩu chính ngạch một lô hàng bao gồm những khoản nào?

Tổng chi phí thường bao gồm 3 khoản chính:

Tiền hàng trả cho nhà cung cấp, đây là câu trả lời cơ bản nhất cho kim ngạch là gì, tức là tổng giá trị lô hàng.
Thuế phải nộp cho nhà nước.
Chi phí vận chuyển và logistics.

Thời gian thông quan một lô hàng chính ngạch thường mất bao lâu?

Nếu bộ chứng từ đầy đủ và hợp lệ, thời gian thông quan cho hàng hóa luồng xanh và luồng vàng thường chỉ mất từ 1-3 ngày làm việc. Đối với hàng luồng đỏ (phải kiểm tra thực tế), thời gian có thể kéo dài hơn tùy thuộc vào tính chất và độ phức tạp của lô hàng.

Quy trình xuất khẩu chính ngạch có phức tạp như nhập khẩu không?

Quy trình xuất khẩu chính ngạch về cơ bản có các bước tương tự như nhập khẩu. Tuy nhiên, thủ tục thường đơn giản và nhanh hơn vì hầu hết các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đều được miễn thuế xuất khẩu và không phải kiểm tra chuyên ngành.

Những mặt hàng nào bắt buộc phải đi đường chính ngạch?

Tất cả các mặt hàng thuộc danh mục phải có giấy phép, kiểm tra chuyên ngành, hoặc cần công bố hợp quy đều bắt buộc phải nhập khẩu chính ngạch. Ví dụ: mỹ phẩm, thiết bị y tế, thực phẩm chức năng, máy móc công nghiệp, hóa chất…

Tôi đang kinh doanh hàng tiểu ngạch, muốn chuyển sang chính ngạch thì cần bắt đầu từ đâu?

Bước đầu tiên là bạn cần đăng ký kinh doanh (công ty hoặc hộ kinh doanh) có ngành nghề phù hợp. Tiếp theo, hãy tìm kiếm nhà cung cấp uy tín có khả năng cung cấp đầy đủ chứng từ và làm việc với một công ty logistics chuyên nghiệp để được tư vấn mọi thứ, từ các khái niệm như kim ngạch là gì đến toàn bộ thủ tục và quy trình.