SOC là gì trong xuất nhập khẩu? Sự khác biệt giữa SOC và COC

SOC là gì? Đây là một giải pháp vận hành logistics quan trọng. Sự khác biệt giữa SOC và COC nằm ở quyền sở hữu, chi phí và trách nhiệm quản lý. Việc này ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí DEM/DET và tính chủ động của doanh nghiệp. Cùng PTN Logistics tìm hiểu để đưa ra lựa chọn tối ưu nhất cho chuỗi cung ứng của bạn.

Định nghĩa SOC trong logistics xuất nhập khẩu

Trong nghiệp vụ vận tải biển, việc hiểu rõ các loại container là yêu cầu cơ bản. Khái niệm SOC là gì và phân biệt nó với COC (Carrier Owned Container) là nền tảng để doanh nghiệp chủ động tối ưu hóa chi phí và quy trình vận hành chuỗi cung ứng.

SOC là gì?

SOC (Shipper Owned Container) là container thuộc sở hữu của chủ hàng (shipper), thay vì của hãng tàu (carrier). Đây là một phương thức vận hành mà ở đó, doanh nghiệp xuất nhập khẩu hoặc công ty giao nhận (forwarder) tự cung cấp vỏ container để đóng hàng và vận chuyển.

SOC nghĩa là gì trong vận tải biển cũng tương tự, nó nhấn mạnh quyền sở hữu và trách nhiệm của chủ hàng đối với container. Việc hiểu rõ SOC là gì là nền tảng để tối ưu hóa chi phí.

Ai là chủ thể sở hữu container SOC?

Chủ thể sở hữu container SOC là chủ hàng (Shipper) hoặc người được ủy thác (như NVOCC hoặc Forwarder). Quyền sở hữu container trong xuất nhập khẩu được phân định rõ ràng. Với SOC, hãng tàu chỉ cung cấp dịch vụ vận chuyển (slot tàu), không cung cấp vỏ.

Container do chủ hàng sở hữu là tài sản của doanh nghiệp, được ghi nhận và quản lý như một công cụ vận tải riêng.

SOC và vai trò của chủ hàng trong vận tải quốc tế được nâng cao, khi họ phải chịu toàn bộ trách nhiệm về tình trạng kỹ thuật, kiểm định và chi phí liên quan đến container. Nắm vững SOC là gì giúp doanh nghiệp chủ động trong logistics.

Chưa rõ cách xác định quyền sở hữu container trong hợp đồng vận tải? Liên hệ PTN Logistics để được tư vấn chi tiết

Phân biệt SOC với COC

Sự khác biệt giữa SOC và COC là rất cơ bản. COC container là gì? COC (Carrier Owned Container) nghĩa là container thuộc sở hữu và do hãng tàu cung cấp. Đây là hình thức phổ biến nhất.

Với COC, chủ hàng trả cước trọn gói (bao gồm phí thuê vỏ), và chịu phí DEM/DET nếu giữ container quá hạn
Với SOC, chủ hàng không trả phí thuê vỏ, nhưng phải tự lo chi phí mua/thuê, bảo trì, kiểm định và lưu bãi (storage)

SOC đòi hỏi chủ hàng phải quản lý vòng đời container. Bao gồm cả việc thu hồi vỏ sau khi giao hàng. Hiểu SOC là gì là phân biệt được hai mô hình này.

Khi nào nên sử dụng SOC

Việc quyết định sử dụng SOC đòi hỏi doanh nghiệp phải phân tích kỹ lưỡng bài toán chi phí và tính đặc thù của lô hàng, thay vì chỉ tìm hiểu SOC là gì một cách lý thuyết.

Doanh nghiệp có khối lượng vận tải lớn, tuyến cố định

Khi nào nên sử dụng SOC container? Trường hợp phổ biến nhất là khi doanh nghiệp có lưu lượng hàng hóa lớn, ổn định và vận hành trên các tuyến đường cố định. Ví dụ nhà máy sản xuất có chuỗi cung ứng nội bộ.

Ứng dụng SOC cho tuyến đường cố định cho phép doanh nghiệp tối ưu hóa vòng quay container. Đồng thời giảm sự phụ thuộc vào lượng vỏ sẵn có của hãng tàu, đặc biệt là trong mùa cao điểm.

SOC phù hợp với các tập đoàn sản xuất lớn, các NVOCC vận hành tuyến chuyên biệt. Họ xem container như một phần của dây chuyền sản xuất. Việc áp dụng SOC cho SOC trong chuỗi cung ứng hàng đặc thù (ví dụ, hàng cần cont cải tạo riêng) cũng là một lợi thế. Khi hiểu rõ SOC là gì, doanh nghiệp có thể đầu tư vào mô hình này.

Khám phá: Các tin ngành logistics thiết yếu dành cho doanh nghiệp XNK

Hàng dự án, hàng siêu trường, hàng tới vùng sâu vùng xa

SOC trong vận tải hàng dự án và hàng siêu trường siêu trọng thường được ưu tiên vì các loại hàng này cần container đặc thù (như flat rack, open top đã cải tạo). Bên cạnh đó thời gian sử dụng container tại công trường rất lâu, nếu dùng COC sẽ phát sinh chi phí DEM/DET rất lớn.

Tương tự, SOC trong vận tải đến vùng sâu vùng xa rất hiệu quả, nơi hãng tàu không muốn đưa container COC đến vì khó thu hồi vỏ.

Xu hướng sử dụng SOC container tại Việt Nam đang tăng lên, đặc biệt trong các dự án năng lượng tái tạo và xây dựng hạ tầng. Đây là ứng dụng thực tế nhất khi phân tích SOC là gì.

Khi nào không hoặc chưa nên dùng SOC

Khi nào không nên dùng SOC container? Đó là khi doanh nghiệp có lượng hàng nhỏ, không thường xuyên, hoặc đi nhiều tuyến khác nhau (multitrade).

Cách lựa chọn giữa SOC và COC cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu phụ thuộc vào việc phân tích chi phí (TCO – Total Cost of Ownership) và khả năng vận hành. Nếu doanh nghiệp không có nguồn lực quản lý, bảo trì, và không muốn xử lý logistics ngược cho vỏ rỗng, thì COC là lựa chọn an toàn.

Thị trường thuê container SOC hiện nay cung cấp giải pháp trung gian. Thay vì mua, doanh nghiệp có thể thuê SOC theo chuyến hoặc theo thời hạn. Nắm rõ SOC là gì để tránh đầu tư sai lầm.

PTN Logistics hỗ trợ trọn gói thủ tục booking SOC với hãng tàu – nhanh, chính xác và đúng quy định.

Ưu điểm – Nhược điểm của SOC

Như mọi phương thức vận hành, mô hình SOC có hai mặt. Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng các lợi ích và thách thức trước khi triển khai, không chỉ dừng lại ở việc SOC là gì một cách lý thuyết.

Ưu điểm SOC là gì?

Một trong những ưu điểm của SOC container là sự chủ động. Doanh nghiệp toàn quyền kiểm soát nguồn cung vỏ, không bị động chờ hãng tàu cấp container, nhất là khi thị trường thiếu hụt. Ngoài ra còn có các ưu điểm sau:

Giúp giảm chi phí demurrage và detention
Không áp lực về thời gian miễn phí tại cảng và kho (free time), đặc biệt hữu ích khi hàng hóa cần thời gian kiểm hóa lâu hoặc kho bãi bị tắc nghẽn.
Có thể linh hoạt chọn loại container (thậm chí cải tạo) để phù hợp chính xác với yêu cầu đặc thù của hàng hóa

Những lợi ích trên cũng là một phần cho câu trả lời SOC là gì.

Nhược điểm SOC là gì?

Bên cạnh ưu điểm, nhược điểm khi sử dụng SOC trong xuất nhập khẩu là không nhỏ. Đầu tiên là chi phí đầu tư ban đầu (CAPEX) để mua container hoặc chi phí thuê (leasing) cao. Rủi ro khi tự sở hữu container SOC bao gồm việc phải tự quản lý toàn bộ vòng đời:

Chi phí bảo trì (maintenance)
Chi phí sửa chữa (repair)
Chi phí kiểm định (survey) định kỳ…

Thách thức lớn nhất là quản lý container rỗng (empty container repositioning), tức là chi phí vận chuyển vỏ rỗng về nơi cần đóng hàng, có thể làm tổng chi phí tăng cao nếu không tối ưu được vòng quay. Doanh nghiệp phải hiểu rõ SOC là gì để lường trước các chi phí vận hành này.

Tìm hiểu thêm: Logistics là gì trong chuỗi cung ứng XNK

Các bước triển khai SOC trong doanh nghiệp logistics & xuất nhập khẩu

Sau khi hiểu rõ SOC là gì và quyết định áp dụng, doanh nghiệp cần tuân thủ một quy trình nghiệp vụ chặt chẽ để đảm bảo container được chấp nhận vận hành quốc tế.

Chuẩn bị container

Bước đầu tiên là quyết định về nguồn container:

Mua nếu dùng lâu dài, tuyến cố định
Thuê nếu dùng cho dự án ngắn hạn

Dù mua hay thuê, container phải tuyệt đối tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế. Yêu cầu quan trọng nhất là tấm biển CSC (Container Safety Convention) còn hiệu lực. Tấm biển này chứng nhận container đủ điều kiện an toàn về kết cấu để vận hành, xếp dỡ và vận tải quốc tế. Nếu container đã qua sửa chữa, phải có chứng nhận đủ tiêu chuẩn.

Tất cả giấy tờ chứng nhận (survey report, CSC certificate) phải hợp lệ và sẵn sàng xuất trình cho hãng tàu và cơ quan chức năng. Nắm rõ SOC là gì đồng nghĩa với việc nắm rõ các tiêu chuẩn kỹ thuật này.

Thông báo với hãng tàu

Sau khi có container hợp lệ, doanh nghiệp phải tiến hành booking với hãng tàu. Trong yêu cầu booking, phải khai báo rõ ràng. Hãng tàu sẽ yêu cầu chủ hàng cung cấp các thông tin chi tiết về container.

Cụ thể như số container, loại (ví dụ 20’DC, 40’HC), trọng lượng vỏ (tare weight), và quan trọng nhất là bản sao (copy) của chứng nhận CSC Plate hợp lệ.

Hãng tàu có quyền từ chối tiếp nhận nếu container không đủ tiêu chuẩn an toàn. Khi booking được xác nhận, chủ hàng tự điều phối đưa vỏ rỗng đến nhà máy để đóng hàng. Quy trình SOC là gì đòi hỏi sự minh bạch với hãng tàu.

Liên hệ PTN Logistics để nhận báo giá chi tiết nhất

Vận hành, trả rỗng (nếu có), lưu container & bảo trì

Sau khi container SOC được hạ tại cảng (CY) và xếp lên tàu, trách nhiệm của chủ hàng vẫn tiếp tục. Tại cảng đến, người nhận hàng phải tự sắp xếp việc nhận container và trả vỏ rỗng về bãi do chủ hàng chỉ định, thay vì trả về depot của hãng tàu như COC. Đây là điểm khác biệt cốt lõi.

Trong vận hành, chủ hàng phải tốn chi phí lưu kho (storage) cho container rỗng tại depot, chi phí bảo trì, sửa chữa nếu hư hỏng. Đồng thời phải tốn chi phí điều chuyển (repositioning) vỏ rỗng đó cho chuyến hàng tiếp theo, hoặc chấp nhận vận chuyển rỗng về lại cảng đi. Hiểu rõ SOC là gì là hiểu rõ trách nhiệm này.

Tóm lại, SOC là gì? Đó là chiến lược sử dụng container do chủ hàng sở hữu để giành quyền chủ động, tối ưu chi phí (đặc biệt là DEM/DET) và linh hoạt trong vận hành. Mặc dù có thách thức về quản lý và chi phí đầu tư, lợi ích lâu dài cho các tuyến hàng ổn định là rất lớn. Liên hệ PTN Logistics để được tư vấn chuyên sâu về giải pháp SOC phù hợp nhất cho doanh nghiệp của bạn.