Logistics vận tải biển là gì? Tìm hiểu tổng quan từ A đến Z

Logistics vận tải biển không chỉ là vận chuyển hàng hóa, mà còn bao gồm việc quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng hàng hải. Doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần phân biệt rõ với vận tải đường biển, hiểu vai trò của các bên liên quan, đến lựa chọn phương thức FCL hay LCL. Khám phá cùng PTN Logistics để nắm vững những kiến thức nền tảng. Giúp tối ưu hóa mọi quy trình và tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp.

Logistics vận tải biển là gì? Phân biệt rõ với vận tải đường biển

Để khai thác hiệu quả, việc đầu tiên là phải định nghĩa chính xác và phân biệt rõ ràng hai khái niệm thường bị nhầm lẫn này.

Định nghĩa chính xác về logistics vận tải biển trong chuỗi cung ứng

Logistics vận tải biển là một hệ thống tích hợp bao gồm toàn bộ các hoạt động liên quan đến việc lập kế hoạch, thực thi và kiểm soát dòng di chuyển của hàng hóa. Các hoạt động này bắt đầu từ điểm xuất phát đến điểm tiêu thụ cuối cùng thông qua đường biển.

Đây là một giải pháp logistics tích hợp, gồm các nghiệp vụ như gom hàng, lưu kho, làm thủ tục hải quan, và giao hàng nội địa. Trọng tâm của dịch vụ logistics vận tải biển là quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng hàng hải một cách hiệu quả và liền mạch.

“Vận tải đường biển” là một phần của “Logistics vận tải biển”

Vận tải đường biển (Sea Freight) chỉ là một công đoạn trong quy trình. Tức là hoạt động vận chuyển container bằng tàu từ cảng đi đến cảng đích.

Trong khi đó, logistics vận tải biển có phạm vi rộng lớn hơn rất nhiều. Quá trình này được xem như một mắt xích trong một chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu. Nó bao gồm cả các hoạt động tại cảng biển, kết nối chúng với các hoạt động trước và sau vận tải. Việc này nhằm tối ưu hóa chuỗi cung ứng tổng thể cho chủ hàng.

Các hoạt động chính trong logistics vận tải biển 

Một quy trình logistics vận tải biển hoàn chỉnh được cấu thành từ nhiều hoạt động liên kết chặt chẽ với nhau. Quá trình này bắt đầu từ việc tư vấn, đóng gói, vận chuyển hàng từ kho ra cảng.

Sau đó thực hiện giao nhận hàng hải, khai báo hải quan, xin giấy phép (nếu có), đặt chỗ với hãng tàu, phát hành vận đơn, theo dõi lô hàng. Cuối cùng là xử lý các thủ tục tại cảng đến để giao hàng cho người nhận.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa các khâu quyết định đến sự thành công của cả lô hàng.

Tại sao logistics vận tải biển lại quan trọng trong thương mại toàn cầu

Logistics vận tải biển đóng vai trò quan trọng, được xem là nền tảng cho sự phát triển của kinh tế toàn cầu.

Đa số hàng hóa toàn cầu được vận chuyển bằng đường biển

Logistics vận tải biển có khả năng chuyên chở khối lượng hàng hóa khổng lồ và chi phí trên mỗi đơn vị thấp hơn đáng kể so với các phương thức khác. do đó đường biển trở thành lựa chọn không thể thay thế.

Đây là xương sống của thương mại toàn cầu. Cho phép vận chuyển hàng hóa quốc tế với quy mô lớn, từ nguyên vật liệu thô đến thành phẩm. Các tuyến vận tải biển kết nối mọi châu lục. Điều này tạo điều kiện cho sự lưu thông hàng hóa và thúc đẩy giao thương phát triển. Ngành logistics vận tải biển đã giúp định hình nền kinh tế thế giới hiện đại.

>>Xem ngay: Dịch vụ vận tải đường biển uy tín và hiệu quả cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu

Tác động đến chi phí, chuỗi cung ứng và sự phát triển kinh tế

Một hệ thống logistics vận tải biển hiệu quả giúp giảm giá thành sản phẩm, làm tăng sức cạnh tranh của hàng hóa trên thị trường quốc tế. Nó đảm bảo chuỗi cung ứng được vận hành ổn định. Đồng thời giảm thiểu rủi ro gián đoạn. Từ đó giúp các doanh nghiệp duy trì sản xuất và kinh doanh liên tục.

Sự phát triển của các tuyến đường vận tải biển chính cũng thúc đẩy sự tăng trưởng của các ngành công nghiệp phụ trợ và tạo ra hàng triệu việc làm.

So sánh logistics vận tải biển với vận tải hàng không

Để hiểu rõ vai trò quan trọng của phương thức này, dưới đây là bản so sánh những ưu nhược điểm so với vận tải đường hàng không.

Bảng so sánh logistics vận tải biển và vận tải hàng không

Tiêu chí	Vận tải biển (Sea Freight)	Vận tải hàng không (Air Freight)
Chi phí	Có lợi thế tuyệt đối về giá cước, chi phí rất thấp.	Chi phí cao hơn đáng kể.
Loại hàng phù hợp	Rất hiệu quả cho hàng hóa cồng kềnh, số lượng lớn.	Không tối ưu cho hàng cồng kềnh, giá trị thấp.
Thời gian vận chuyển	Thời gian vận chuyển dài hơn.	Tốc độ vận chuyển rất nhanh.
Rủi ro / Hạn chế	Dễ bị ảnh hưởng và gây trì hoãn bởi điều kiện thời tiết.	Ít bị ảnh hưởng bởi yếu tố thời tiết hơn.

Các bên liên quan chính trong một quy trình logistics vận tải biển

Một lô hàng được vận chuyển thành công là kết quả của sự hợp tác chặt chẽ giữa nhiều bên.

Chủ hàng (Shipper/Consignee)

Chủ hàng (Shipper – người gửi, Consignee – người nhận) là người sở hữu hàng hóa và có nhu cầu vận chuyển. Trách nhiệm của người gửi hàng (shipper) là cung cấp thông tin hàng hóa chính xác. Đồng thời đóng gói đúng quy cách và chuẩn bị các chứng từ cần thiết.

Họ là người đưa ra yêu cầu và ra quyết định cuối cùng trong việc lựa chọn dịch vụ. Việc hiểu rõ quy trình logistics vận tải biển sẽ giúp chủ hàng chủ động hơn trong việc quản lý lô hàng của mình. Cũng như có thể phối hợp hiệu quả với các đối tác.

Hãng tàu (Shipping Line/Carrier)

Hãng tàu là đơn vị sở hữu và khai thác tàu biển, chịu trách nhiệm vận chuyển container giữa các cảng. Họ cung cấp lịch trình tàu chạy và phát hành vận đơn đường biển.

Việc lựa chọn hãng tàu uy tín là rất quan trọng. Điều này giúp đảm bảo hàng hóa được vận chuyển an toàn và đúng tiến độ của quy trình logistics vận tải biển. Các hãng tàu lớn trên thế giới có thể kể đến như MSC, Maersk, CMA CGM, COSCO… Doanh nghiệp có thể làm việc trực tiếp hoặc thông qua đại lý hãng tàu để đặt chỗ.

Công ty giao nhận (Freight Forwarder)

Công ty giao nhận đóng vai trò là nhà tổ chức vận tải, là cầu nối giữa chủ hàng và hãng tàu cũng như các bên liên quan khác. Vai trò của công ty freight forwarder là tư vấn, sắp xếp và quản lý toàn bộ quy trình logistics vận tải biển thay cho chủ hàng.

Họ cung cấp các dịch vụ khai báo hải quan, vận tải nội địa, và nhiều dịch vụ giá trị gia tăng khác. Sự khác biệt giữa forwarder và hãng tàu là forwarder không sở hữu tàu nhưng cung cấp giải pháp linh hoạt và toàn diện hơn. Quy trình làm việc với forwarder giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí. Đồng thời sẽ giảm thiểu rủi ro không đáng có.

Cơ quan Hải quan và các cơ quan quản lý nhà nước

Cơ quan Hải quan có vai trò kiểm tra, giám sát và thực hiện thông quan cho hàng hóa xuất nhập khẩu. Việc này nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật và thu thuế.

Ngoài ra, tùy thuộc vào loại hàng, có thể cần sự kiểm tra của các cơ quan chuyên ngành khác. Chẳng hạn như kiểm dịch thực vật, động vật, kiểm tra chất lượng… Việc am hiểu các quy định này là một phần không thể thiếu của nghiệp vụ logistics vận tải biển. Nhờ đó có thể đảm bảo lô hàng được thông quan suôn sẻ.

Khám phá thêm các giải pháp tối ưu – xem ngay danh mục dịch vụ vận tải do PTN Logistics biên soạn

Tìm hiểu các phương thức gửi hàng và loại container phổ biến

Lựa chọn đúng phương thức và loại container sẽ giúp tối ưu chi phí và đảm bảo an toàn cho hàng hóa.

Hàng nguyên container (FCL – Full Container Load)

FCL là phương thức gửi hàng mà chủ hàng thuê trọn một hoặc nhiều container. Khi nào nên vận chuyển FCL? Đó là khi lượng hàng đủ lớn để lấp đầy phần lớn thể tích container.

Lợi ích của FCL là hàng hóa không bị ghép chung với hàng của chủ khác. Từ đó giảm rủi ro hư hỏng, quy trình xử lý nhanh hơn và chủ động hơn về thời gian đóng hàng. Việc booking container cho hàng FCL thường đơn giản và là lựa chọn hàng đầu cho các doanh nghiệp có lượng hàng ổn định trong ngành logistics vận tải biển.

Hàng lẻ (LCL – Less than Container Load)

LCL là giải pháp khi lượng hàng không đủ để đóng đầy một container. Công ty giao nhận sẽ cung cấp dịch vụ gom hàng consol, tức là ghép hàng của nhiều chủ hàng khác nhau vào chung một container.

Cách gửi hàng lẻ LCL giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa tiết kiệm chi phí vận chuyển đáng kể. Vì chỉ phải trả cước cho không gian thực tế sử dụng. Đây là một giải pháp logistics vận tải biển cực kỳ linh hoạt và hiệu quả cho các lô hàng nhỏ. Một bảng giá cước container chi tiết sẽ giúp doanh nghiệp so sánh và lựa chọn.

Các loại container chuyên dụng (Container lạnh, Mở nóc, Flat Rack) 

Ngoài container thường (DC, HC), ngành logistics vận tải biển còn sử dụng nhiều loại container chuyên dụng.

• Vận chuyển hàng đông lạnh (container lạnh) dùng cho hàng thực phẩm, dược phẩm yêu cầu nhiệt độ bảo quản ổn định.
• Container mở nóc (Open Top) và Flat Rack được dùng cho hàng hóa quá khổ quá tải. Chẳng hạn như máy móc, thiết bị xây dựng không thể đưa qua cửa container thông thường.

Việc lựa chọn đúng loại container là yếu tố tiên quyết để đảm bảo an toàn cho hàng hóa.

>>Xem thêm: Top 10 hãng tàu lớn nhất thế giới – Doanh nghiệp nên nắm rõ!

Các chứng từ và thuật ngữ quan trọng trong logistics vận tải biển

Nắm vững chứng từ và thuật ngữ là yêu cầu cơ bản để làm việc hiệu quả trong lĩnh vực này.

Vận đơn đường biển (Bill of Lading)

Vận đơn đường biển (B/L) là chứng từ quan trọng trong logistics vận tải biển. Nó vừa là biên nhận hàng hóa, vừa là bằng chứng của hợp đồng vận tải và là chứng từ sở hữu hàng hóa. Có nhiều loại như:

• Vận đơn gốc (Original B/L) dùng để nhận hàng tại cảng đích
• Surrendered Bill of Lading là gì hình thức điện giao hàng giúp giải phóng hàng nhanh hơn

Hiểu rõ chức năng của từng loại sẽ giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn dòng chảy của hàng hóa và chứng từ.

Hợp đồng thương mại (Sales Contract) và Incoterms

Hợp đồng thương mại là thỏa thuận giữa người mua và người bán. Hợp đồng quy định các điều khoản về hàng hóa, giá cả, thanh toán. Một phần không thể thiếu của hợp đồng là Incoterms. Đây là bộ quy tắc về phân chia trách nhiệm và chi phí giữa các bên.

Nắm vững các điều kiện Incoterms 2020 như FOB, CIF, EXW… giúp xác định rõ điểm chuyển giao rủi ro và trách nhiệm trong quá trình logistics vận tải biển. Đồng thời có thể tránh các tranh chấp không đáng có.

Các thuật ngữ quan trọng: ETD, ETA, DEM, DET, Closing Time

Ngành logistics vận tải biển có nhiều thuật ngữ riêng.

• ETD (Estimated Time of Departure) là ngày tàu dự kiến khởi hành
• ETA (Estimated Time of Arrival) là ngày tàu dự kiến đến
• Closing Time là thời hạn cuối cùng phải hạ container tại cảng
• DEM (Demurrage) là phí lưu container tại bãi của cảng
• DET (Detention) là phí lưu container tại kho riêng

Hiểu các thuật ngữ này cùng với phí Local charges tại cảng và cước biển (Ocean Freight), là điều kiện cần để kiểm soát chi phí.

PTN Logistics – Giải pháp logistics vận tải biển toàn diện và tối ưu

Lựa chọn một đối tác đồng hành đáng tin cậy là yếu tố quyết định sự thành công của chuỗi cung ứng. Hiểu những thách thức mà doanh nghiệp phải đối mặt, PTN Logistics mang đến các giải pháp giúp biến mọi trở ngại thành lợi thế cạnh tranh.

Xử lý chuyên nghiệp thủ tục hải quan và chứng từ phức tạp

Thủ tục hải quan và chứng từ là một trong những rào cản lớn nhất. Việc này có thể gây ra sự chậm trễ và phát sinh chi phí không đáng có trong logistics vận tải biển . Đội ngũ nhân sự khai báo hải quan giàu kinh nghiệm tại PTN Logistics đảm bảo quy trình thông quan diễn ra chính xác, nhanh chóng. Đồng thời tuân thủ mọi quy định pháp luật.

PTN chủ động xử lý các loại chứng từ phức tạp, hỗ trợ xin giấy phép chuyên ngành và giảm thiểu tối đa rủi ro. Việc này giúp dòng chảy hàng hóa của doanh nghiệp luôn được thông suốt.

Đại lý cấp 1 của các hãng tàu lớn

Với vị thế là đại lý hàng hóa cấp 1 của các hãng tàu lớn trên thế giới (như Maersk, MSC, ONE,…), PTN Logistics mang đến lợi thế vượt trội về giá cước cạnh tranh.

Quan trọng hơn, chúng tôi đảm bảo khả năng giữ chỗ ổn định và ưu tiên. Mối quan hệ đối tác chiến lược này cho phép PTN cung cấp nhiều lựa chọn linh hoạt về lịch trình, tuyến đường. Từ đó giúp doanh nghiệp tối ưu hóa kế hoạch vận chuyển một cách hiệu quả nhất.

Đội ngũ nhân sự tận tâm đồng hành cùng doanh nghiệp

PTN Logistics không chỉ cung cấp một dịch vụ, chúng tôi mang đến một giải pháp toàn diện với sự đồng hành của các nhân sự giàu kinh nghiệm. Không chỉ thực thi nghiệp vụ mà còn đóng vai trò nhà tư vấn chiến lược cho chuỗi logistics vận tải biển.

PTN cam kết phản hồi nhanh chóng, cập nhật liên tục và chủ động giải quyết mọi vấn đề phát sinh. Khẳng định vị thế là đối tác tin cậy trên hành trình phát triển của doanh nghiệp.

Tóm lại, logistics vận tải biển là một hệ thống tích hợp phức tạp, giữ vai trò xương sống của thương mại toàn cầu. Việc am hiểu sâu sắc về quy trình, các thuật ngữ và chứng từ quan trọng sẽ giúp doanh nghiệp chủ động kiểm soát chi phí và giảm thiểu rủi ro. Để được tư vấn một giải pháp vận chuyển an toàn, hiệu quả và tối ưu nhất, gọi cho PTN Logistics để nhận hỗ trợ chuyên nghiệp.

Cần tư vấn sâu hơn về chuỗi cung ứng hàng hải? Liên hệ chuyên gia PTN Logistics để được hỗ trợ 1-1.

Thông tin liên hệ 

• Hotline: 1900 2197 – 0935 333 999
• Email: nam.nguyen@ptnlogistics.com

Các câu hỏi thường gặp liên quan đến logistics vận tải biển